Mae’r Gwasanaeth Ymyrraeth Gynnar mewn Seicosis (EIP) yn cefnogi pobl ifanc yng Nghymru sy’n profi symptomau seicosis.
Mae’r gwasanaeth hwn yn canolbwyntio ar ganfod symptomau yn gynnar a chefnogi pobl i wella ar ôl seicosis. Mae’n gweithio’n benodol gyda’r rhai sy’n profi eu pwl cyntaf o seicosis neu sydd wedi cael diagnosis o fewn y tair blynedd diwethaf.

Cael gafael ar gymorth
Mae’r gwasanaeth Ymyrraeth Gynnar mewn Seicosis yma i gefnogi pobl ifanc 18-35 oed yng Nghymru.

Mae gwefan newydd Seicosis Cymru wedi’i datblygu gan Weithrediaeth GIG Cymru a’r Ganolfan Genedlaethol er Iechyd Meddwl (NCMH), ac mae’n rhoi:
- gwybodaeth am y gwasanaethau sydd ar gael yng Nghymru
- cyngor i bobl mewn argyfwng
- arweiniad a gwybodaeth i ffrindiau, teuluoedd a gofalwyr pobl sydd wedi profi’r cyflwr
- cyfleoedd i bobl gymryd rhan mewn ymchwil
- ac adnoddau i staff sy’n gweithio yn y gwasanaethau ymyrraeth gynnar

Profodd Maleeha Akbar, o Gaerdydd, seicosis yn 2020 ac fe gafodd gefnogaeth gan Headroom, gwasanaeth i’r rhai sydd wedi cael eu pwl cyntaf o seicosis. Mae hi hefyd wedi helpu i greu’r wefan newydd gydag aelodau eraill o’r cyhoedd sydd â phrofiad o fyw gyda’r cyflwr. Esboniodd Maleeha:
Yn 2020, allwn i ddim dychmygu y byddai fy mywyd yn gwella. Ond dros y pedair blynedd diwethaf, mae Headroom wedi bod yn gefn i mi ac wedi dangos bod ffordd ymlaen, er gwaethaf yr amheuon a’r ofnau. Maen nhw wedi helpu i fagu hyder yn ogystal â fy ngwneud yn gryfach ac yn fwy gwydn. Rwy’n wirioneddol ddiolchgar ac yn falch ohonyn nhw a minnau am wella.
“Mae’r wefan yn edrych yn wych, a braint oedd cael bod yn rhan o’r broses ddatblygu fel person sydd â phrofiad o fyw gyda seicosis. Ar ben hynny, mae’n dangos i bobl eraill sydd â phrofiad o’r fath fod eu barn a’u cyngor yn bwysig er mwyn creu adnoddau fel hyn ar y cyd. Heb eu mewnbwn nhw, dydw i ddim yn meddwl y byddai’r wefan wedi gwireddu ei photensial yn llawn. Mae’r wefan newydd hon yn llawer mwy ystyrlon a defnyddiol i’r rhai sy’n defnyddio gwasanaethau, teulu a gofalwyr, yn ogystal â gwasanaethau eraill sy’n cynnig ymyrraeth gynnar.”
Deall seicosis
Mae seicosis yn broblem iechyd meddwl sy’n achosi i bobl brofi neu ddehongli pethau’n wahanol i’r rhai o’u cwmpas. Weithiau, caiff ei galw’n ‘colli cysylltiad’ â realiti.
Yn aml cyfeirir at brofi symptomau seicosis fel cael pwl seicotig. Gall rhywun ei brofi unwaith, dro ar ôl tro, neu fyw gydag ef y rhan fwyaf o’r amser.
Mae profiad pawb o seicosis yn wahanol ond mae rhai arwyddion a symptomau a allai fod yn debyg. Y mathau mwyaf cyffredin o brofiadau seicotig yw rhithweledigaethau, credoau anarferol a meddwl a siarad mewn ffordd anhrefnus.
Cymryd rhan a dysgu mwy
Esboniodd yr Athro James Walters, sy’n arwain ar y maes ymchwil hwn ar gyfer y Ganolfan Genedlaethol er Iechyd Meddwl ym Mhrifysgol Caerdydd:
Mae’n wych gweld yr adnodd newydd hwn ar seicosis ar gael i bobl ifanc yng Nghymru. Yn ogystal â chael gwybodaeth bwysig am ble i gael cymorth pan fydd ei angen arnoch chi, mae’n bwysig hefyd ein bod yn parhau i godi ymwybyddiaeth o seicosis i wella dealltwriaeth y cyhoedd a beth i gadw llygad arno os bydd ffrind neu aelod o’r teulu yn ei brofi.
Dywedodd Dominique Bird, cyfarwyddwr cenedlaethol dros dro Ansawdd, Diogelwch a Gwella, Gweithrediaeth GIG Cymru: “Rydym yn falch iawn o fod wedi helpu i ddatblygu gwefan newydd Seicosis Cymru sy’n rhoi ymrwymiad o’r newydd i gefnogi gweithwyr gofal iechyd proffesiynol a grymuso pobl ifanc sydd wedi’u heffeithio gan seicosis.
“Diolch i gydweithwyr ym Mhrifysgol Caerdydd a’n partneriaid sydd wedi creu adnodd newydd hygyrch sy’n cynnig offer ac arweiniad defnyddiol. Bydd yn rhoi’r cymorth hanfodol sydd ei angen i ddeall, rheoli a gofalu am y rhai sy’n profi seicosis, gan sicrhau llwybrau mwy addawol at wella a dealltwriaeth.”
I gael gwybod rhagor am seicosis a’r gwasanaethau sydd ar gael yng Nghymru i gefnogi pobl ifanc sydd wedi’u heffeithio gan y cyflwr, ewch i seicosis.cymru.
Rhagor o wybodaeth
- Ewch i wefan newydd Seicosis Cymru
- Gweminar – gwyliwch Sgitsoffrenia a seicosis: sut gall ymchwil wneud gwahaniaeth
- Cymryd rhan yn astudiaeth CONNECT – Defnyddio dyfeisiau clyfar i ragfynegi cyfnodau o seicosis
- Ymunwch a Gymuned Ymchwil NCMH